Φιλοσοφική Σχολή
Δ Ε Λ Τ Ι Ο Τ Υ Π Ο Υ
Την Παρασκευή 7 Φεβρουαρίου 2020, ώρες 12:00-14:00, πραγματοποιήθηκε, στο αμφιθέατρο «Δρακόπουλος» του κεντρικού κτηρίου του ΕΚΠΑ, η πρώτη ημερίδα (workshop) του νεοσύστατου Κέντρου Αριστείας Φιλοσοφικών Ερευνών.
Στη συνάντηση εργασίας είχαν, αρχικά, εκδηλώσει ενδιαφέρον συμμετοχής περισσότερες από 10 ερευνητικές ομάδες και εργαστήρια του ΕΚΠΑ, από 10 τουλάχιστον πανεπιστημιακά Τμήματα, ενώ ο συνολικός αριθμός των συμμετεχόντων τελικά ξεπέρασε τους 40. Ανάμεσά τους οι Κοσμήτορες των Σχολών Θετικών Επιστημών (Καθηγητής Ι. Εμμανουήλ) και Οικονομικών και Πολιτικών Επιστημών (Καθηγητής Μ. Σπουρδαλάκης), οι πρόεδροι των Τμημάτων Φιλοσοφίας (Αν. Καθηγήτρια Ε. Νικολαΐδου-Κυριανίδου) και ΙΦΕ (Καθηγητής Κ. Δημητρακόπουλος), διευθυντές/τριες εργαστηρίων, μέλη ΔΕΠ και ΕΔΙΠ, διδάσκοντες και διδάσκουσες στο ΕΚΠΑ, μεταδιδακτορικοί ερευνητές/τριες και υποφήφιοι/ες διδάκτορες. Υπήρξε, μάλιστα, ενδιαφέρον και παρουσία φιλοσοφικών φορέων εκτός του ΕΚΠΑ. Καταγράφηκε έτσι, με τον πλέον δυναμικό τρόπο, το πλούσιο απόθεμα έρευνας και εκπαιδευτικών πρωτοβουλιών που σχετίζονται με την φιλοσοφία και αναπτύσσονται ή έχουν πραγματωθεί στο ΕΚΠΑ.
Ο Πρύτανης του ΕΚΠΑ, Καθηγητής Μελέτιος – Αθανάσιος Δημόπουλος, ανοίγοντας την συνάντηση, καλωσόρισε τους συμμετέχοντες και τόνισε, μεταξύ άλλων, τη βούληση του Ιδρύματος να συνδυάσει δυνάμεις σε τομείς αιχμής, όπου ήδη μεμονωμένα μέλη ΔΕΠ ή ακαδημαϊκές μονάδες προσφέρουν σημαντικό έργο, καθιστώντας τα Κέντρα Αριστείας νησίδες εξωστρέφειας και προσφοράς προς όφελος της κοινωνίας, του πολιτισμού και της εκπαίδευσης. Η φιλοσοφία αποτελεί αντικείμενο στο οποίο το ΕΚΠΑ δύναται να αποκτήσει συγκριτικό διεθνές πλεονέκτημα. To Kέντρο Αριστείας Φιλοσοφικών Ερευνών καλείται να ασκήσει ηγετικό ρόλο στον χώρο της φιλοσοφίας εντός της Ελλάδας και να τοποθετήσει το ΕΚΠΑ, σταθερά και με συνέχεια, σε υψηλές θέσεις στον διεθνή χάρτη της φιλοσοφίας.
Ο αντιπρύτανης του ΕΚΠΑ, Αν. Καθηγητής Δ. Καραδήμας, στην τοποθέτησή του επεσήμανε την ανάγκη για διαρκή υποστήριξη των Κέντρων Αριστείας, προκειμένου να ενδυναμωθούν οι δυνατότητές τους για παρέμβαση σε διεπιστημονικούς τομείς έρευνας και ανάπτυξης. Χαιρέτισε, επίσης, το γεγονός ότι ομάδες, εργαστήρια και πρόσωπα από διαφορετικές Σχολές και Τμήματα του ΕΚΠΑ συνεργάζονται για την προαγωγή της φιλοσοφικής έρευνας.
Στη συνέχεια παρουσιάσθηκαν, συνοπτικά, οι στόχοι του Κέντρου Αριστείας Φιλοσοφικών Ερευνών από μέλη της προσωρινής συντονιστικής επιτροπής. Ο Καθηγητής Στ. Ψύλλος (ΙΦΕ) ανέδειξε την σημασία της διεπιστημονικότητας στην φιλοσοφική έρευνα και περιέγραψε την δυναμική της υφιστάμενης στο ΕΚΠΑ φιλοσοφικής δραστηριότητας. Αν αυτή καταγραφεί συστηματικά και ενιαία, θα φέρει το ΕΚΠΑ σε υψηλότατη θέση στα αντίστοιχα rankings. Ο Αν. Καθηγητής Γ. Στείρης (Τμήμα Φιλοσοφίας) αναφέρθηκε στην ανάγκη ενίσχυσης της αριστείας στην φιλοσοφική έρευνα και του εξωστρεφούς προσανατολισμού της. Επίσης, στόχος του Κέντρου Αριστείας είναι η θέσπιση δραστηριοτήτων (συνέδρια, σεμινάρια, θερινά και χειμερινά σχολεία, ανοικτά ακαδημαϊκά μαθήματα, ανάπτυξη εκπαιδευτικού υλικού κ.ά.) που θα αναδείξουν τα επιτεύγματα της εγχώριας φιλοσοφικής παραγωγής, προσελκύοντας διεθνείς ερευνητές, φοιτητές και φοιτήτριες. Ο Αν. Καθηγητής Α. Χατζημωϋσής (ΙΦΕ) ανέλυσε την σημασία της περαιτέρω σύνδεσης της φιλοσοφικής κοινότητας και έρευνας στο ΕΚΠΑ με αντίστοιχες δομές της αλλοδαπής. Επιχειρηματολόγησε, επίσης, για την ανάγκη οριζόντιας συνεργασίας των Κέντρων Αριστείας του ΕΚΠΑ, ώστε να προωθηθεί η διεπιστημονικότητα. Τέλος, ο Καθηγητής Κ. Παπαγεωργίου (Νομική Σχολή) εξήρε την σημαντικότητα των συνεργειών του Κέντρου Αριστείας με ιδρύματα και φορείς εντός της Ελλάδας, καθώς και με clusters of excellence στην Ευρώπη. Έθεσε, επιπλέον, το θέμα της υποστήριξης –υλικοτεχνικής και οικονομικής- του Κέντρου Αριστείας, ώστε αυτό να μετεξελιχθεί σε μια ισχυρή και δυναμική δομή.
Κατόπιν, παρουσιάστηκαν οι δραστηριότητες και οι ερευνητικές κατευθύνσεις των Εργαστηρίων του Τμήματος Φιλοσοφίας. Ειδικότερα, ο Αν. Καθηγητής Γ. Αραμπατζής παρουσίασε το «Εργαστήριο Μελέτης του Θεσμικού Λόγου» και το «Εργαστήριο Εφαρμοσμένης Φιλοσοφίας». Ο Αν. Καθηγητής Γ. Πολίτης αναφέρθηκε στο νεοσύστατο «Εργαστήριο Φιλοσοφίας-Διακυβέρνησης-Οικονομίας» και ο υπ. Διδάκτορας Γ. Παπαοικονόμου στο «Εργαστήριο Πολιτικής Φιλοσοφίας: από την πράξη στην θεωρία». Ο Καθηγητής Θ. Αραμπατζής (ΙΦΕ) ανέλυσε τους στόχους και τις κατευθύνσεις του ερευνητικού προγράμματος «Pythia», στο πλαίσιο του οποίου εξετάζονται θέματα θεωρίας και πρόβλεψης φαινομένων. Τέλος, η Επ. Καθηγήτρια Ε. Μανωλακάκη (ΙΦΕ) αναφέρθηκε στο ερευνητικό πρόγραμμα «The nature of propositions in individual and social settings».
Ακολούθησε συζήτηση, στην οποία πήραν μέρος όλοι οι υπόλοιποι/ες παριστάμενοι/ες.
Από την παρουσίαση των ερευνητών/τριών και των αποτελεσμάτων της αρχικής καταγραφής επιβεβαιώθηκε η σκοπιμότητα δημιουργίας του Κέντρου Αριστείας, καθώς τεκμηριώθηκε η σημαντική προσπάθεια, το ταλέντο και η εμπειρία ομάδων, εργαστηρίων και δομών του ΕΚΠΑ στις ευρύτερες θεματικές περιοχές της Φιλοσοφίας. Στα βασικά συμπεράσματα της συνάντησης συμπεριλαμβάνεται η ανάγκη συνεργασιών, ενίσχυσης της έρευνας και δικτύωσης σε διεπιστημονικά αντικείμενα και θεματικές, καθώς αναδείχθηκε το ότι οι ανθρωπιστικές επιστήμες αντιμετωπίζουν σημαντικές προκλήσεις, τροφοδοτούμενες από την επιστήμη και την κοινωνία. Σχετικά με τις άμεσες δράσεις του Κέντρου Αριστείας, επισημάνθηκε η ανάγκη δεύτερης συνάντησης εργασίας, δομημένης σε θεματικές ενότητες, προκειμένου να υπάρχει επαρκής χρόνος για τους συμμετέχοντες να αναπτύξουν αναλυτικά τις παρεμβάσεις τους. Επιπλέον, συμφωνήθηκε να συνεχισθεί η καταγραφή των προτάσεων, των προσώπων, των επιστημονικών ομάδων και εργαστηρίων του ΕΚΠΑ που συμμετέχουν στη δημιουργία του Κέντρου Αριστείας Φιλοσοφικών Ερευνών, ενισχύοντας με το τρόπο αυτό τη στρατηγική απόφαση της συντονιστικής επιτροπής για μια ανοικτή και συμμετοχική δομή έρευνας και καινοτομίας.