Το κτήριο της Βιβλιοθήκης της Φιλοσοφικής Σχολής του ΕΚΠΑ προτάθηκε από τη fundacio mies van der rohe barcelona ως υποψήφιο για το βραβείο Mies van der Rohe Award 2022

Το κτήριο της Βιβλιοθήκης της Φιλοσοφικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστήμιου Αθηνών, έργο των αρχιτεκτόνων Μπούκης Μπαμπάλου-Νουκάκη, Αντώνη Νουκάκη και Θεανώς Φωτίου, προτάθηκε από τη fundacio mies van der rohe barcelona ως υποψήφιο για το βραβείο Mies van der Rohe Award 2022.

Πρόκειται για το σημαντικότερο Ευρωπαϊκό Βραβείο Αρχιτεκτονικής, που θεσπίστηκε το 1987 από την European Commission και την fundacio mies van der rohe barcelona, στην πόλη όπου βρίσκεται το περίπτερο του Mies, Barcelona Pavilion. Το Περίπτερο εκπροσώπησε τη Γερμανία στη Διεθνή Έκθεση του 1929, και θεωρείται από τα πλέον εμβληματικά έργα του μοντερνισμού του 20^ου αιώνα. Ο διαγωνισμός διεξάγεται κάθε δύο χρόνια. Τα βραβεία, που έχουν συμβολική και παιδαγωγική αξία, απονέμονται σε Ευρωπαίους αρχιτέκτονες για έργα τους που υλοποιήθηκαν στην Ευρώπη.

Σύμφωνα με την ανοιχτή προκήρυξη του διαγωνισμού: σκοπός του Βραβείου είναι ο εντοπισμός και η ανάδειξη των έργων -για τα οποία το Περίπτερο της Βαρκελώνης του Mies van der Rohe αποτελεί ένα σύμβολο- που ο καινοτόμος χαρακτήρας του λειτουργεί ως προσανατολισμός ή ακόμη και ως μανιφέστο. Το Βραβείο αναδεικνύει τα επιτεύγματα των Ευρωπαίων αρχιτεκτόνων, την ανάπτυξη νέων ιδεών και τεχνολογιών και παρέχει στους πολίτες καθώς και στα δημόσια ιδρύματα την ευκαιρία να κατανοήσουν καλύτερα τη σημασία της αρχιτεκτονικής στην κατασκευή βιώσιμων πόλεων και κοινοτήτων, όπου η σημαντική σχέση ανάμεσα στην ποιότητα ζωής και στην ποιότητα του περιβάλλοντος αποτελεί βασική προτεραιότητα. Με αυτόν τον τρόπο, το Βραβείο φιλοδοξεί να είναι μια πλατφόρμα έρευνας, ανάπτυξης και εφαρμογής βιώσιμων αρχιτεκτονικών πρακτικών, που θα ελαχιστοποιήσουν τις αρνητικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις των κατασκευών, καθώς θα προωθήσουν τα κοινωνικά, πολιτιστικά και οικονομικά οφέλη της αειφόρου ανάπτυξης. Τα υποψήφια για το Βραβείο έργα προτείνονται αρχικά  από τις εθνικές αρχιτεκτονικές ενώσεις ή συλλόγους, από μια ομάδα ανεξάρτητων σημαντικών εμπειρογνωμόνων που ειδικεύονται στη σύγχρονη αρχιτεκτονική, καθώς και από τη Συμβουλευτική Επιτροπή που υποστηρίζει την κριτική επιτροπή.

Το κτήριο της Βιβλιοθήκης της Φιλοσοφικής Σχολής έχει ήδη διακριθεί στα Βραβεία Ελληνικής Αρχιτεκτονικής 2020 του αρχιτεκτονικού περιοδικού DOMa και έχει δημοσιευτεί στον τόμο των βραβείων. Έχει επίσης συμμετάσχει σε εκθέσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό και έχει παρουσιαστεί σε συνέδρια και διαλέξεις σε σχολές Αρχιτεκτονικής.

Το κτήριο της Βιβλιοθήκης της Φιλοσοφικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστήμιου Αθηνών είναι ένας δυναμικός έρπων σχηματισμός, που λειτουργεί ως ενδιάμεσο χωρικό στοιχείο μεταξύ των κτηρίων της Φιλοσοφικής και της Θεολογικής Σχολής. Βυθισμένο ως προς το περιβάλλον του, προβάλλει με έμφαση τη δυναμική γραμμική του υπόσταση εκφράζοντας τον συμβολισμό του: η πλαστικότητα των επενδυμένων με χαλκό κυρτών στεγάσεων παραπέμπει σε ανοιχτό βιβλίο, ενώ ο αυστηρός ορθογώνιος όγκος των σπάνιων βιβλίων προβάλλει ως κιβωτός πολύτιμου περιεχομένου. Η διαμήκης προστατευμένη γέφυρα σύνδεσης με το κτήριο της Φιλοσοφικής εντείνει τον δυναμισμό της γραμμικότητας. Η τριγωνική αυλή-χοάνη, όπου η είσοδος του κτηρίου, υποδέχεται ως ανοιχτός αμφιθεατρικός χώρος άτυπα δρώμενα των φοιτητών. Η είσοδος της βιβλιοθήκης, διαμπερής προθάλαμος με το «αιωρούμενο» τριγωνικό στέγαστρο, συνδέει την αυλή με το φυτεμένο τοπίο του campus. Ο τοίχος των lockers, που ορίζει τον χώρο, στρέφει το βλέμμα και το σώμα προς τον κεντρικό κορμό της βιβλιοθήκης. Εισερχόμενος, αντιλαμβάνεται και κατανοεί κανείς τον συνολικό χώρο ως δομή και οργάνωση: τον διαμήκη πολυώροφο χώρο, με βασικά χαρακτηριστικά τη γραμμική ανάπτυξη και την οργάνωση των λειτουργιών σε παράλληλα διαταγμένες ζώνες· το γενεσιουργό στοιχείο, την εκτεταμένη κιονοστοιχία, ρυθμικό φορέα του κτηρίου, με τις αναδυόμενες κοίλες επιφάνειες της οροφής που υποδέχονται και αντανακλούν το φυσικό φως και κυριαρχούν ως τα εκφραστικά μέσα των χωρικών σχέσεων· τον «τοίχο από βιβλία», που εκτείνεται κατά μήκος και καθ’ ύψος του κτηρίου, και αποδίδει με έμφαση τον χαρακτήρα του περιεχομένου της βιβλιοθήκης, διαχωρίζει δύο διακεκριμένες περιοχές, των αναγνωστήριων και των βιβλιοστασίων, ορίζοντας τον άξονα των κινήσεων, ενώ εγκάρσιες γέφυρες οδηγούν στα κλειστά ομαδικά αναγνωστήρια· τα δύο μεγάλα αναγνωστήρια, περιοδικών στη χαμηλή στάθμη με την άμεση πρόσβαση και βιβλίων στο υπερυψωμένο επίπεδο, ανοιχτό στον χώρο, που εκφράζουν την ανάγκη λειτουργίας της βιβλιοθήκης και ως χώρου συνεύρεσης και επικοινωνίας. Στις υψηλότερες στάθμες βρίσκονται τα κλειστά ομαδικά αναγνωστήρια, στη βόρεια παρειά, ενώ στη νότια χωροθετούνται τα ατομικά  αναγνωστήρια – carrels – με θέα προς τον Υμηττό, προς την ανατολή, το φως, τη γνώση…

 

---